Sociale Kracht

Thema 4 Veerkrachtig Boxtel met sterke sociale basisvoorzieningen

Projectleider Visie Gemeenschapshuizen
Het project Visie Gemeenschapshuizen heeft zowel een sociaal-maatschappelijke als een ruimtelijke component. We zijn tot de conclusie gekomen dat de elementen die horen bij deze opdracht het meeste aansluiting vinden binnen het Sociaal Domein. Daarom is besloten de projectleiding vanuit het Sociaal Domein te voeren. Het projectbudget dat is bedoeld ter financiering van deze projectleider wordt daarom overgeheveld van programma 4 naar programma 2 en vanwege de doorlooptijd hevelen we € 35.000 over naar 2026. Het ambtelijk opdrachtgeverschap verplaatsen we ook naar het sociaal domein.

Bijstelling budget herijking subsidiestaat
Met de herijking van subsidies komen we vanaf 2026 met nieuwe berekeningsgrondslagen voor subsidies. In 2025 hebben we incidenteel € 35.000 beschikbaar om eventueel bij te springen voor organisaties in de knel, waarbij de herijking te lang op zich laat wachten. Dit budget hebben we vooralsnog niet aan hoeven spreken en ramen we af met € 25.000.

Jongerenwerk
We hebben met R-Newt afgesproken dat zij flexibel de inzet kunnen opplussen, als ontwikkelingen hierom vragen. Dit betekent dat er op piekmomenten extra jongerenwerkers aanwezig zullen zijn. Naar verwachting hoeft hiervoor niet het gehele budget voor jongerenwerk in 2025 te worden ingezet. We ramen daarom € 100.000 incidenteel af. Voor 2026 wordt gekeken naar een structurele aanpak.

Jongerenparticipatie
We werken aan de doorontwikkeling van wijkgericht werken. Hiervoor worden samen met inwoners wijkanalyses gemaakt, dit wordt de 0-meting. We willen ook de stem van de jongeren horen. Dit vraagt een specifieke route, waarvoor we opdracht hebben verstrekt aan een extern bureau. De nadruk van de besteding ligt in 2026. Daarom ramen voor 2025 een deel van het budget voor jongerenparticipatie af. Het gaat om een bedrag van € 64.000.

Onderhoudsbudget B-Town
In 2024 is B-town een beetje opgefrist. Het huurcontract van het Ursula gebouw is eindig en er is nog geen duidelijkheid over een eventuele verlenging. Dit zorgt ervoor dat de toekomst van B-town ook onduidelijk is. Om deze reden stellen we grotere investeringen uit totdat er duidelijkheid is. We hevelen daarom het restantbudget ad € 40.000 over naar 2026.

Maatschappelijk steunpunt / Laagdrempelig inlooppunt
We hebben in de begroting een bedrag van € 32.500 opgenomen voor het laagdrempelig inlooppunt voor mensen met psychische of psychosociale problematiek. Dit wordt in het najaar van 2025 geopend, waardoor dit bedrag dit jaar nog niet volledig besteed gaat worden. We ramen daarom éénmalig € 20.000 af.

Lokale inclusieagenda
We hevelen € 265.000 over naar 2026. Dit komt doordat we dit budget meerjarig inzetten voor het maken en uitvoeren van een inclusieagenda, namelijk voor de jaren 2024 tot en met 2027. Het duurde even voordat we een projectleider vonden. Die is in mei 2024 van start gegaan. Echter voor de helft van het aantal uren dan waarvoor begroot was, vanwege personeelsgebrek. Intussen is de nulmeting afgerond en zal een projectleider voor meer uren aan de slag gaan met de feitelijke uitvoering.

Dak- en thuisloosheid
We hevelen € 91.983 over naar 2026. Dit bedrag hebben we vanuit de regio ontvangen en eerder is besloten dit in te zetten voor de aanpak van dak- en thuisloosheid. We stellen dit najaar het lokale plan van aanpak vast. De acties landen onder andere in de prestatieafspraken met de woningcorporaties die dit najaar ook gemaakt worden. Naar aanleiding daarvan zal meer duidelijkheid komen over de besteding van dit bedrag.

Hartjes in de wijk
Sociaal Domein is volop in beweging. Wanneer een beweging leidt tot de vraag naar een tijdelijke medewerker, weegt de organisatie de kosten af tegen de risico’s bij het kiezen van een contractvorm voor invulling van deze tijdelijk positie. De invulling van tijdelijke Kwartiermaker Hartjes in de Wijk van 0,78 fte (28 uur) zal aan de formatie van MGD in het team Sociale Beleids Ontwikkeling (SBO) voor de periode van 1-3-2025 t/m 31-12-2027 worden toegevoegd. We bekostigen dit uit reeds beschikbare gestelde middelen in de begroting van de gemeente Boxtel. Het gaat om een bedrag van € 90.000.

Thema 5: Wijkgerichte, effectieve ondersteuning op maat

Wet inburgering (Wi 2021)
We hevelen de budgetten voor de Wet Inburgering en de Onderwijsroute ad € 147.500 over naar 2026. Dit heeft geen invloed op het resultaat van de gemeente. We doen dit omdat we minder geld hebben uitgegeven aan de uitvoering van deze wet dan we van het Rijk ontvangen hebben. Dit is een landelijk bekend probleem. Een belangrijke oorzaak van deze onderbesteding is dat het betalingsritme van deze geoormerkte uitkering (61% jaar t (2025), 31% jaar t +1 (2026) en 8% in jaar t +2 (2027)) niet aansluit bij de kosten van de gemeenten per jaar. Daarom past het Rijk vanaf 2026 het betalingsritme aan.

Jeugdzorg
De lasten op het budget jeugdzorg vallen naar verwachting hoger uit dan begroot. Ondanks de bijraming in de eerste berap, is er sprake van een verdere toename van kosten. We verwachten een tekort van € 1.095.000, met het risico dat dit bedrag nog hoger uitvalt. We rapporteren het tekort vooralsnog als incidenteel, omdat het een openeindregeling betreft en de realisatie per jaar kan fluctueren. Indien blijkt dat een deel van deze kosten structureel zijn, zullen we deze in de 1e berap 2026 verantwoorden. De incidentele jeugdzorgmiddelen 2023 en 2024 vanuit de septembercirculaire 2025 zetten we in om het tekort van € 1.095.000 af te dekken.

Het genoemde tekort wordt voornamelijk veroorzaakt door hogere kosten voor zorg in natura (ZIN), waarbij sprake is van een overschrijding van €1.000.000. Hoewel het aandeel verwijzingen via zij-instroom (huisartsen, GI) daalt ten opzichte van verwijzingen door de gemeente - mede door verbeterde samenwerking met huisartsen, consulenten en POH bij praktijken - blijven de totale uitgaven stijgen. Deze trend zien we ook bij onze regiogemeenten.

In de analyse is rekening gehouden met de trend van voorgaande jaren, waarbij de uitgaven in het eerste halfjaar doorgaans hoger liggen dan in het tweede halfjaar; vooral door lagere kosten in augustus. Nadere analyse toont een toename van het aantal cliënten (circa 22% t.o.v. 2024), een toename in aantal indicaties en stijging van de gemiddelde zorgkosten per indicatie door een toename in hogere productcategorieën en een grotere omvang van zorg (meer uren/dagdelen) (35% t.o.v. 2024). De kosten voor GGZ-zorg stijgen hierbij het sterkst.

Recent is hard gewerkt aan het wegwerken van wachtlijsten. Dit heeft geleid tot een stijging van het aantal cliënten sinds het laatste kwartaal van 2024. De krappe arbeidsmarkt en de beperkte concurrentiepositie maken het lastig om structurele expertise op te bouwen binnen het sociaal domein. Dit beïnvloedt de kwaliteit van indicatiestelling en daarmee ook de zorgkosten.

Daarnaast bestaat het genoemde tekort uit een overschrijding van € 95.000 op het maatwerkbudget, gebaseerd op de cliënten die nu in beeld zijn. De kosten van persoonsgebonden budgetten (PGB) zijn in lijn met de eerdere begroting. Deze prognose is gebaseerd op de eerste zes maanden van 2025.

We zetten gerichte acties uit om de kosten zoveel mogelijk te beperken. Deze acties richten zich op eigen uitvoering, maar ook op regionale samenwerking.

Hervormingsagenda jeugd
Aangezien de projectleider Hervormingsagenda nog niet gestart is, lijkt uitgave van het gestelde budget in 2025 niet realistisch. Daarom hevelen we dit bedrag ad € 78.300 over naar 2026.

ADHD Zorg
ADHD-zorg valt onder de Jeugdwet, wat gemeenten verantwoordelijk maakt voor het beschikbaar stellen van deze zorg en de financiering. Voor dit jaar verwachten we € 10.000 over te houden. De huidige afspraken met zorgaanbieders lopen eind dit jaar af. Continuering van de afspraken vraagt om nieuw budget, waar het overschot (gedeeltelijk) in kan voorzien. Daarom hevelen we dit over.

WMO

Collectief vervoer
Door het nieuwe contract dat in 2024 is gegaan, zijn de kosten gedaald. Aan de andere kant zien we sinds corona een stijging van het gebruik van de regiotaxi. Per saldo ramen we het budget 2025 incidenteel af met € 15.000.

Woonvoorzieningen
Het aantal trapliften dat aangevraagd wordt, en daarmee de kosten, fluctueert van jaar tot jaar. Het is onvoorspelbaar hoeveel trapliften worden aangevraagd. We merken dat het aantal dit jaar hoger uitvalt dan afgelopen jaren. Daarom ramen we incidenteel € 57.500 bij voor 2025.

Wmo hulpmiddelen
In 2025 is het nieuwe contract voor hulpmiddelen ingegaan. Het volledige bestand met uitstaande hulpmiddelen dat eind 2024 uitstond bij cliënten, is opgenomen in een sterfhuisconstructie met een looptijd van 3 jaar. We hebben daardoor te maken met hogere kosten. We ramen daarom € 80.000 bij voor 2025 en 2026.

Uitkering beschermd wonen vanuit de regio
We hebben een uitkering vanuit de regio ontvangen ad. € 537.900 om in te zetten voor de doelgroep beschermd wonen en maatschappelijke opvang. Er zijn verschillende projecten waarop we uitgaven verwachten, zoals het zelfregiecentrum en realiseren van een woonvoorziening voor jongvolwassenen. Daarom hevelen we deze middelen over naar 2026. Over de exacte besteding nemen we later een besluit.

Uitstroom 16-27-jarigen
We ontvangen een subsidie van € 30.000 om in te zetten voor projectondersteuning in het project uitstroom 16-27-jarigen. Dit voeren we uit in de periode van september 2025 tot en met december 2026. Het doel is om ‘kamers met kansen’ te implementeren en dat we zelfstandige woonplekken voor jongvolwassenen realiseren.

Trainingshuizen jongvolwassenen
We ramen eenmalig € 120.000 af, omdat de indicaties voor de trainingshuizen omgezet zijn naar beschermd wonen. Voorheen werd dit bekostigd op basis van lokale contractafspraken, waardoor dit niet onder de afspraken van de regionale solidariteit viel. Dat is nu wel het geval.

Structurele bijraming op inkomensvoorziening
Het nader voorlopig rijksbudget 2025 voor BUIG (bijstandsuitkeringen, IOAW, IOAZ, BBZ en LKS) is circa € 1.700.000 hoger dan geraamd. Rond 1 oktober 2025 ontvangen we informatie over de definitieve BUIG-uitkering 2025. De 2e bestuursrapportage 2025 is dan al gereed, waardoor we de definitieve aanpassing niet meer kunnen verwerken. Op dit moment is dus nog onbekend hoe dit voor onze gemeente gaat uitpakken.

Binnen de rijksbijdrage BUIG worden de werkelijke kosten LKS een jaar later verwerkt. Het effect van hogere lasten LKS vertaalt zich in een hogere rijksbijdrage BUIG in een jaar later.

De kosten van de BUIG zijn circa € 2.000.000 hoger dan geraamd. In Noordoost-Brabant, en ook in Boxtel, zien we een aanhoudende stijging van het aantal bijstandsgerechtigden, met name onder jongeren. Ook is er een stijging van het aantal WW-uitkeringen. Dit is landelijk zichtbaar. Daarnaast vallen de kosten voor loonkostensubsidie hoger uit dan begroot. Dit komt niet door een toename van het aantal inwoners met een loonkostensubsidie, maar door de forse stijging van het minimumloon. Hierdoor stijgt de subsidie per inwoner aanzienlijk.

We hebben voor 2025 een bijstelling gedaan van baten en lasten die resulteert in een negatief effect op het begrotingssaldo van circa € 148.000. Doordat het totale effect van de definitieve rijksbijdrage BUIG 2025 op dit moment nog niet bekend is kan dit een afwijking geven bij de jaarrekening. Tevens hebben we een structurele bijstelling gedaan.

AGR/Dividend van de WSD
We ontvangen jaarlijks een bijdrage uit de Algemene Gemeentelijke Reserve (AGR) van WSD. We hebben in WSD-verband vastgelegd dat deze middelen besteed worden aan projecten ten bate van de doelgroep. We ontvangen € 251.000 van de WSD voor gemeentelijke projecten ten bate van de doelgroep.

Nieuwe applicatie schuldhulpverlening
We stappen dit jaar over naar een nieuwe applicatie voor schuldhulpverlening. Hiermee verbeteren we de dienstverlening en voldoen we aan de Archiefwet. We verwachten dat de overstap naar een nieuwe applicatie dit jaar eenmalig ongeveer € 50.000 kost. Hiervoor is budget beschikbaar in de begroting van MGD. De jaarlijkse meerkosten vanaf 2025 zijn ook ongeveer € 50.000. De kosten worden opgenomen in de begroting van MijnGemeenteDichtbij en de gemeenten dragen hier op basis van hun verdeelsleutel in bij.

Minimaondersteuning bijzondere bijstand

Alleenverdienersproblematiek
Vanuit de meicirculaire zijn er middelen (€ 64.600) beschikbaar gesteld voor de alleenverdienersproblematiek. De alleenverdienersproblematiek zijn inwoners waar een van de partners een inkomen heeft en de andere partner niet. Deze inkomsten zijn bruto hoger dan de bijstandsnorm, waardoor zij niet alle toeslagen krijgen. Netto zijn daardoor hun inkomsten echter lager dan de bijstandsnorm.

Deze middelen zijn op de post bijzondere bijstand geboekt waardoor het lijkt dat er budget te veel begroot is. Deze middelen worden nog aangesproken met de afhandeling van de ambtshalve aanvragen voor de vergoedingen van de alleenverdienersproblematiek.

Bij de septembercirculaire van 2024 is er een bedrag van € 43.780 gereserveerd voor de alleenverdienersproblematiek over de jaren 2023 en 2024. Deze middelen zijn door een interne fout per abuis afgeraamd naar de algemene middelen. Deze middelen worden nog aangesproken met de afhandeling van de aanvragen voor de vergoedingen van de alleenverdienersproblematiek over de jaren 2023 en 2024.

Klijnsmagelden
We zien een toename aan aanvragen bij o.a. St. Leergeld. Het aantal verstrekkingen daarvan overstijgt de verwachtingen, waardoor er een structureel tekort is. We ramen daarom structureel € 10.000 bij.

Studietoeslag
Er is een structurele toename van het aantal aanvragen studietoeslag. Daarom ramen we structureel € 35.000 bij.

Brede ondersteuning
Gemeenten hebben van het Rijk de opdracht gekregen om inwoners die gedupeerd zijn door de kindertoeslagenaffaire te ondersteunen. Hiervoor ontvangen wij jaarlijks middelen via een specifieke uitkering, gebaseerd op daadwerkelijk gemaakte kosten. Voor 2025 zijn geen middelen begroot, terwijl er wel kosten worden gemaakt. Deze kosten worden begin 2026 door het Rijk vergoed. Dit leidt in 2025 tot een tijdelijk tekort, dat in het volgende begrotingsjaar wordt gecompenseerd.

Bij de jaarrekening 2025 wordt dit financieel-technisch verwerkt via een overlopende post, zodat het budgettair neutraal blijft over de jaren heen.

Kinderopvang Sociaal Medische Indicatie (SMI)
De Sociaal Medische Indicatie (SMI) is een gemeentelijke regeling om gezinnen die geen recht hebben op Kinderopvangtoeslag, maar die ook niet in staat zijn de zorg voor hun kinderen volledig te dragen vanwege sociale of medische problematiek, een vergoeding te kunnen bieden voor het gebruik van kinderopvang. Door verschillende ontwikkelingen is de SMI budgettair steeds meer onder druk komen te staan. Om dit te kunnen ondervangen, wordt het SMI budget vanuit het rijk via de circulaires in een aantal stappen verhoogd. Voor de jaren 2025-2026 gaat het om € 8.600 voor 2027 gaat het om € 8.900 voor 2028 gaat het om € 9.200 en vanaf 2029 om jaarlijks € 16.600.

Begeleidingskosten LKS
Naast de stijging van de loonkostensubsidie zelf, zien we dat ook de bijbehorende begeleidingskosten fors hoger uitvallen dan eerder begroot. De hogere kosten hangen samen met de intensievere begeleiding die nodig is om inwoners duurzaam te laten participeren, mede door de complexiteit van de doelgroep en de krapte op de arbeidsmarkt. We ramen daarom structureel € 100.000 bij.

Formatie sociaal domein
De structurele druk op wijkteams in het Sociaal Domein neemt toe door demografische ontwikkelingen, taakuitbreiding en personeelstekorten. Ondanks incidentele formatie-uitbreiding blijft de uitvoeringscapaciteit achter. Zonder structurele investering dreigen wettelijke risico’s, kwaliteitsverlies en escalatie van casuïstiek. Voorgesteld wordt om:

• De incidentele uitbreiding van 2 fte in 2024 en 2025, nogmaals incidenteel te continueren in 2026 en vanaf 2027 structureel te continueren. In 2026 wordt 1 fte bekostigd uit de middelen vanuit het gemeentefonds en 1 fte uit de algemene reserve. Vanaf 2027 worden ze structureel meegenomen met dekking uit het gemeentefonds.
• Te blijven investeren in het Zorg, Overlast en Veiligheidsteam (ZOV), waarmee Boxtel regie gaat voeren op complexe casuïstiek en escalatie voorkomt.

Deze structurele investering sluit aan bij eerdere beleidsmatige intenties en is essentieel om de continuïteit en kwaliteit van de dienstverlening binnen het sociaal domein te waarborgen en om als gemeente te blijven voldoen aan wettelijke verplichtingen.

Project Gemeentelijke Gezinsaanpak Geletterdheid (GGG)
We geven een impuls aan de geletterdheidsaanpak in de gemeente Boxtel. Dit doen we door meer nadruk te leggen op de gezinscontext met als doel de cyclus van laaggeletterdheid binnen gezinnen te doorbreken. Het project is tijdelijk en loopt van 2025 tot en met 2027. Om sturing te geven aan dit project is een projectleider aangesteld voor 0,11 fte (voor 2025, 2026 en 2027). De middelen voor deze tijdelijke extra ambtelijke capaciteit dienen via MGD te verlopen en worden gedekt vanuit de bestaande onderwijsachterstandsmiddelen die we vanuit het Rijk ontvangen.

Thema 6 Gezond Boxtel met breed onderwijs

Opvang Oekraïners
De opvang van Oekraïense vluchtelingen is een opgave die we krijgen van het Rijk en die in regionaal verband wordt afgestemd. De gemaakte afspraken zijn vastgelegd in het Regioplan Migratie Brabant Noordoost. Er is een onderlinge verdeling afgesproken tussen Boxtel en Sint-Michielsgestel. Momenteel is er een achterstand op de laatste opgave van het Rijk voor de realisatie van 415 opvangplekken vóór 1 juli 2025. In Boxtel zijn 251 plekken gerealiseerd en in Sint-Michielsgestel worden 70 mensen opgevangen. Dit betekent dat we een achterstand hebben van 94 opvangplekken.

We zijn bezig met de ontwikkeling van nieuwe opvanglocaties in de Stationsstraat 47 en de Kastanjelaan 2, 4 en 6 in Boxtel. De gemeente Sint-Michielsgestel werkt aan een uitbreiding van opvangplek De Schakel in Sint-Michielsgestel, waarbij maximaal 85 personen kunnen worden opgevangen in het vierde kwartaal van 2025. Na oplevering van deze locaties voldoen we aan onze huidige opgave. Maar omdat we te maken hebben met aflopende huurovereenkomsten en tegelijkertijd streven naar een hogere kwaliteit van opvang, met meer privacy, blijven we op zoek naar nieuwe locaties.

Beide gemeenten overleggen momenteel of de huidige afspraken over de verdeling van de financiële middelen nog passend zijn. Hierbij streven we naar een nieuwe afspraak voor het einde van dit boekjaar. We verwachten dit jaar hogere uitgaven voor de opvang van Oekraïense vluchtelingen dan nu begroot. Omdat het Rijk deze kosten volledig vergoedt, vallen ook de bijbehorende inkomsten hoger uit dan in de huidige begroting is opgenomen. De begroting wordt in deze bestuursrapportage niet bijgesteld in verband met mogelijke nieuwe afspraken van de verdeling van de financiële middelen.

Volksgezondheid
Het ziekteverzuim onder schoolgaande kinderen is een toenemend en zorgwekkend probleem in Nederland. De GGD vervult middels de jeugdartsen een belangrijke rol in de casussen die op het gebied van ziekteverzuim bij de gemeente binnenkomen. Vanuit het basispakket is er een (te) beperkt aantal uren voor de jeugdartsen beschikbaar om deze casussen die op het Voortgezet onderwijs spelen, op te pakken. Daarbij is gesignaleerd dat veel van deze casussen al speelden op het Primair Onderwijs, terwijl er voor de jeugdartsen geen uren beschikbaar zijn vanuit het basispakket om deze op te pakken. Dit probleem hebben we in 2024 en 2025 opgelost door gebruik te maken van de NPO (Nationaal Programma Onderwijs) middelen. Deze zijn inmiddels niet meer beschikbaar. Voor de gemeente Boxtel is 375 uur extra nodig om de casussen op te kunnen pakken in 2026. De kosten hiervoor zijn € 65.812,50. Dit hebben we eerder vermeld in de kadernota, maar is abusievelijk niet financieel verwerkt. Dit herstellen we via deze bestuursrapportage.

Legaat van Cooth
We hebben op grond van de ‘Regeling besteding middelen Legaat van Cooth’ goedkeuring gegeven aan de plannen van De Vorsenpoel en De Oversteek voor het treffen van boven normatieve onderwijsvoorzieningen. De hiermee gemoeide bedrag ad respectievelijk € 185.500 en € 224.400 onttrekken we aan de bestemmingsreserve ‘Boven normatieve onderwijsvoorzieningen’.

IZA en GALA
We hebben van het Rijk middelen toegekend gekregen via de Specifieke Uitkering Integraal Zorgakkoord (SPUK IZA) en Specifieke Uitkering Gezond en Actief Leven (SPUK GALA). In onze gemeente worden de middelen ingezet voor Hartjes in de Wijk. De middelen van SPUK GALA zetten we in om gezondheidsachterstanden te bestrijden, de sociale basis te versterken en meer in te zetten op sport en bewegen. Hiervoor is een plan van aanpak opgesteld. Deze middelen worden onder andere besteed aan Welzijn op Recept, Kansrijke Start, Valpreventie, Kind naar Gezond Gewicht en Taalmaatjes. Het resterende deel is opgenomen in de subsidieregeling.

De budgetten van zowel IZA als GALA zijn neutraal bijgesteld op basis van de laatst vastgestelde bedragen.

Financiën

Effecten meicirculaire jeugd
Gezien de aanhoudende financiële druk binnen het sociaal domein, en in het bijzonder binnen het jeugddomein, ontvangen we structureel aanvullende rijksmiddelen uit het gemeentefonds die specifiek betrekking hebben op jeugd. Dit zijn:

• Werkdrukverlaging jeugdbescherming ad € 58.000;
• Decentralisatie-uitkering voor het bieden van jeugdhulp aan kinderen in een AZC ad € 10.000.

We oormerken deze middelen voor jeugdhulp, zodat zij daadwerkelijk worden aangewend voor de opgaven binnen het jeugddomein en niet versnipperd raken binnen de bredere gemeentelijke begroting. Zo kunnen we blijven voldoen aan de wettelijke en maatschappelijke opgaven op het gebied van jeugd en opvoedondersteuning.

Afgezien van de voorgestelde budgetneutrale begrotingsmutaties hebben de volgende mutaties vanuit dit programma gevolgen voor het begrotingssaldo: