Septembercirculaire 2025

De algemene uitkering uit het Gemeentefonds is de belangrijkste inkomstenbron voor gemeenten. Deze uitkering ontvangen we van de Rijksoverheid. Gemeenten ontvangen in principe op drie tijdstippen in het jaar informatie over de gemeentefondsuitkeringen: in mei op basis van de Voorjaarsnota, in september op basis van de Miljoenennota en in december, ter afronding van het lopende jaar, op basis van de Najaarsnota. De septembercirculaire 2025 informeert u over de gemeentefondsuitkeringen voor 2025 en verder, gebaseerd op de Miljoenennota 2026 en de bijbehorende ontwerpbegroting van het gemeentefonds.

De septembercirculaire 2025 is dinsdag 16 september verschenen.

De belangrijkste ontwikkelingen zijn:

• Gemeenten ontvangen een eenmalige compensatie van € 728 miljoen voor de incidentele tekorten 2023 en 2023 in de jeugdzorg en eventueel kunnen ze deze inzetten ter ondersteuning van de transformatie van de Jeugdhulp conform de afspraken in de Hervormingsagenda.
• Het BTW compensatiefonds kent een plafond; indien gemeenten als collectief minder besteden ontvangen de gemeenten naar verhouding een aanvullende bijdrage via de algemene uitkering; voor het jaar 2025 ontvangen gemeenten hiervoor een bedrag van € 428 miljoen.
• Gemeenten ontvangen compensatie van € 60 miljoen voor de vervroegde Tweede Kamerverkiezingen.
• Daarnaast worden diverse eenheden en maatstaven geactualiseerd (o.a. loonkostensubsidie en huishoudens met laag inkomen).
• De ontwikkeling van het accres (prijs en volumeontwikkeling) is beperkt negatief in vergelijk met de meicirculaire.

Samengevat geeft de doorrekening van deze circulaire het volgende beeld:

Het nettoresultaat van deze circulaire is meegenomen in de Najaarsnota en komt hiermee ten gunste van het begrotingssaldo.

Toelichting ontwikkelingen

Voor diverse ontwikkelingen waaronder taakmutaties en integratie en decentralisatie-uitkeringen worden bedragen ontvangen waarbij het gewenst is om deze om te zetten in een budget.

Het gaat hierbij om de volgende onderwerpen:

• Hervormingsagenda Jeugd 2023 en 2024
• Wet integrale suïcidepreventie
• Implementatie Participatiewet in balans
• Loon/prijsbijstelling Jeugd
• Spreidingswet
• Capaciteit decentrale overheden klimaat- en energiebeleid (CDOKE)
• Overheidsbrede Dienstverlening
• Participatie (IU)

Samenvattend gaat het hierbij inhoudelijk om het volgende.

Hervormingsagenda Jeugd 2023 en 2024
Naar aanleiding van de eerdere afspraken in het voorjaar met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) heeft het kabinet besloten tot compensatie van de incidentele tekorten 2023 en 2024 in de jeugdzorg. Gemeenten ontvangen in totaal € 728 miljoen van het Rijk die ze kunnen inzetten ter ondersteuning van de transformatie van de Jeugdhulp conform de afspraken in de Hervormingsagenda. Het gaat dan om het versterken van de sociale basis en stevige lokale teams, met tevens aandacht voor het verbeteren van kind- en gezinsbescherming en de bredere integrale aanpak sociaal domein. Met deze extra middelen dekken we het tekort op jeugdzorg 2025.

Wet integrale suïcidepreventie
Op 1 januari 2026 treedt de Wet integrale suïcidespreventie in werking. Gemeenten worden op grond van deze wet geacht suïcidepreventie in hun gezondheidsbeleid op te nemen en uit te voeren. Hiertoe wordt vanaf 2026 jaarlijks € 10 miljoen beschikbaar gesteld.

Implementatie Participatiewet in balans
Het wetsvoorstel Participatiewet in Balans is een initiatief om de Participatiewet te vereenvoudigen en te verbeteren, met name door meer maatwerk, versoepeling van regels en een menselijkere aanpak. In totaal wordt € 58,1 miljoen aan de algemene uitkering toegevoegd. Er wordt € 55,5 miljoen beschikbaar gesteld in de periode 2025-2030 ten behoeve van de implementatie van deze wet. Deze € 55,5 miljoen is inclusief een bijdrage voor de regeling Verrekenen. De bijdrage voor de regeling Verrekenen start in 2026 met € 500.000. Vanaf 2027 gaat het om een structurele bijdrage van € 1 miljoen per jaar. Er wordt € 600.000 beschikbaar gesteld in 2025 en € 1 miljoen in 2026 en 2027 ten behoeve van het verstrekken van de premie arbeidsinschakeling voor jongeren. Het bedrag dat hiervoor in 2025 en 2026 beschikbaar komt wordt ingezet voor personele capaciteit bij MGD om deze nieuwe wetgeving te implementeren.

Loon/prijsbijstelling Jeugd
Dit betreft een compensatie voor de gestegen kosten voor jeugdzorg.

Spreidingswet
Vanuit de Spreidingswet hebben gemeenten een nieuwe taak gekregen in het zoeken naar opvangplekken. Zij ontvangen hiervoor middelen vanuit het gemeentefonds. Voor gemeenten is er een bijdrage van in totaal € 15,3 miljoen beschikbaar. Elke gemeente ontvangt een vast bedrag van € 20.000. Het resterende bedrag wordt verdeeld op basis van de verdeling van het aantal opvangplaatsen per gemeente.

Capaciteit decentrale overheden klimaat- en energiebeleid (CDOKE)
De decentralisatie-uitkering CDOKE vervangt de SPUK CDOKE, waardoor deze specifieke uitkering vervalt. In 2026 wordt een bedrag van ruim € 666 miljoen beschikbaar gesteld aan gemeenten om uitvoering te kunnen geven aan hun taken op het gebied van klimaat- en energiebeleid.

Deze decentralisatie-uitkering bestaat uit basisfinanciering en planfinanciering. Alle gemeenten ontvangen basisfinanciering voor de vergroting van hun capaciteit. Daarnaast zijn aanvullend middelen beschikbaar voor gemeenten die in 2024 of 2025 planfinanciering hebben aangevraagd voor bijvoorbeeld het instellen van een zero emissie-zone, het aanleggen van zonneweiden of windparken en het aardgrasvrij maken van woningen.

Overheidsbrede Dienstverlening
De SPUK Informatiepunten Digitale Overheid (IDO) wordt vanaf 2026 omgezet naar de decentralisatie-uitkering Overheidsbrede Dienstverlening. Via deze uitkering worden gemeenten gefaciliteerd om laagdrempelige en empatische ondersteuning te bieden bij regelzaken met de (digitale) overheid en om hun regierol in het lokale netwerk in te vullen. Hiervoor is vanaf 2026 een structurele bijdrage van € 15,4 miljoen beschikbaar.

Participatie (IU)
De IU participatie met de onderdelen Wet sociale werkvoorziening (Wsw) en Nieuw begeleiding beschut werk is prijstechnisch geactualiseerd.

Totaal doorrekening septembercirculaire

In detail geeft de doorrekening van deze circulaire het volgende beeld: